Prof. dr. Irvin Yalom (1931) werkt als psychiater in Amerika. Hij is bij het grote publiek bekend van romans als ‘Nietzsches tranen’ en ‘de Schopenhauer-kuur’ en van verhalenbundels als ‘scherprechter van de liefde’. Deze boeken vormen een heel goede introductie op coaching of psychotherapie. In vakkringen geniet Yalom een grote reputatie als auteur van bijvoorbeeld ‘Existentiele psychotherapie’, een standaardwerk over psychotherapie. Yalom is wellicht een therapeut met wie je een echte, helende ontmoeting kan hebben. Hij probeert helemaal aanwezig te zijn in het gesprek en moedigt zijn clienten aan dat ook te zijn. Yalom helpt in elke sessie opnieuw zijn client op te bloeien en tot groei en nieuwe ervaringen te komen.
Yalom beschrijft in tegen de zon inkijken een gegeven dat in het algemeen weinig aandacht krijgt binnen coaching en psychotherapie. Namelijk dat je een keer dood gaat. Yalom stelt: de dood vernietigt ons fysieke bestaan, maar het idee van de dood redt ons. Met andere woorden, als het op een gegeven moment tot je doordringt dat je werkelijk op een dag dood zal gaan, kan je hierin een sterke aansporing voor je leven ervaren. Zo’n besef kan spontaan tot je doordringen. Maar ook bijvoorbeeld een ernstige ziekte, een echtscheiding, of een ontslag kan tot een ‘bewustzijnservaring’ leiden waarin je beseft: je hebt iets te verliezen en je kan er maar beter iets van maken… voordat je laatste uur heeft geslagen en het allemaal voorbij is.
Naast het gegeven dat je een keer zal sterven, onderscheidt Yalom nog drie wezenlijke dingen in het menselijk bestaan: ten eerste dat iedereen vrij is om keuzes te maken; ten tweede dat je alleen op je eigen manier zin aan je leven kan geven; ten derde dat het aan jou is om kontakt met anderen aan te gaan en in gemeenschap te leven. Psychotherapie dient gericht te zijn op deze vier facetten van menselijk leven, aldus Yalom. Yalom beschouwt het streven daarnaar als de beste remedie tegen klachten en symptomen waar doodsangst achter schuilgaat. Daartoe beschrijft hij in dit boek waardevolle psychologische hulpmiddelen, uitgaande van o.m. Nietzsches aanmoediging: “Word wie je bent!”. Ook beschrijft hij wegen die je kan bewandelen om het contact met andere mensen aan te gaan.
Yalom is expliciet over zijn wereldbeschouwing. Wat Yalom betreft is de mens een nietig tijdelijk stofje in een uithoek van een toevallig en onverschillig universum; een organisme dat ontstaat en na korte tijd tot stof vergaat. Yalom meent dat het een illusie is om te denken dat iets van een essentie óók realiteit is. Elke vorm van geloof in een hogere realiteit ziet hij als slechts een vlucht en een illusie; als een manier om de realiteit van de dood niet onder ogen te hoeven komen. Zijn materialistische wereldbeschouwing wordt in de wetenschappelijke literatuur algemeen gedeeld. Mij lijkt het zo te zijn dat er een samenhang bestaat tussen de intensiteit waarmee je in atheïsme kan geloven en de intensiteit van de doodsangst die je kan ervaren. Het kan mensen evenwel veel kracht kan geven om zich bewust te worden van hun filosofische uitgangspunten. Zoals Yalom laat zien in zijn boek.